Bangladesh-officier eist bezetting van Indiase noordoostelijke staten na Pahalgam-aanval
nov, 27 2025
Wat begon als een privébericht op Facebook, dreigde een regionale crisis te ontketenen. Op 29 april 2025 publiceerde ALM Fazlur Rahman, een gepensioneerde majoor-generaal en voorzitter van de Nationale Onafhankelijke Commissie van Bangladesh, een bericht waarin hij beweerde: "Als India Pakistan aanvalt, moet Bangladesh zeven staten in het noordoosten van India bezetten." Hij voegde er aan toe dat het "noodzakelijk" is om "gezamenlijke militaire afspraken met China" te starten. De opmerking kwam zes dagen na de aanslag in Pahalgam, waarbij 26 burgers omkwamen — een gebeurtenis die India aanleiding gaf tot Operation SindoorPakistan, met raketten die diep in Pakistaans grondgebied troffen.
De connectie met Muhammad Yunus
De woorden van Rahman klinken niet als een losse uitbarsting. Ze vallen in een patroon dat al maanden geleden begon. In maart 2025, tijdens een bezoek aan Peking, zei Muhammad Yunus, de Nobelprijswinnaar en hoofd van de interim-regering van Bangladesh, dat de zeven noordoostelijke staten van India — vaak aangeduid als de "zeven zusters" — "landbinnengelegen" zijn en dat Bangladesh de "enige wachter van de oceaan" voor deze regio is. Dat, zei hij, opent "een enorme mogelijkheid" voor de Chinese economie. De implicatie? Bangladesh zou een strategische poort kunnen zijn voor China om toegang te krijgen tot een gebied dat India als onverdeelbaar beschouwt.
De reactie van India kwam snel. In april, tijdens de BIMSTEC-bijeenkomst in New Delhi, gaf minister Subrahmanyam Jaishankar een duidelijk signaal: "Onze noordoostelijke regio is een connectiviteitshub voor BIMSTEC — met wegen, spoorwegen, waterwegen en pijpleidingen." Twee weken later, op 4 mei, beëindigde India een vijf jaar oud transshipment-akkoord dat Bangladesh toeliet om goederen via Indiase havens en luchthavens naar derde landen te verzenden. De reden? "Toegenomen congestie," zeiden de Indiase autoriteiten. Maar iedereen begreep: dit was een strafmaatregel.
Border exercises en diplomatieke afstand
Op 4 mei 2025 voerde India een grote militaire oefening uit langs de grens met Bangladesh — de eerste van haar soort sinds jaren. De Indiase strijdkrachten verhoogden hun waakzaamheid in Assam, Meghalaya en Tripura, waar de spanningen al sinds 2019 oplopen. In 2020 had Rahman zelf al een incursie geleid naar Pyrdiwah in Meghalaya, waarbij meerdere Indiase grenswachten omkwamen. Nu, met zijn nieuwe opmerkingen, leek de geschiedenis zich te herhalen — maar dan op een veel groter schaal.
De interim-regering van Bangladesh probeerde zich snel te distantiëren. Spreker Khaled Mahmud Sujon verklaarde: "We vragen iedereen niet de regering te betrekken bij de persoonlijke opmerkingen van generaal Rahman." Maar het was te laat. De schaduw van Yunus lag over de uitspraak. Rahman is geen willekeurige ex-militair — hij is een van de weinige personen die nog direct toegang hebben tot de top van de interim-regering. En hij leidt een commissie die door Yunus is benoemd.
De groeiende China-Pakistan-Bangladesh-driehoek
De achtergrond van deze crisis ligt in een diepere geopolitieke verschuiving. Sinds de vlucht van voormalig premier Sheikh Hasina naar India in 2024, zoekt Bangladesh naar nieuwe bondgenoten. China is die bondgenoot geworden. Tijdens zijn bezoek aan Peking tekende Yunus meerdere economische en infrastructuurakkoorden — en noemde China een "goede vriend en balancerende factor tegen India."
Op 19 juni 2025 vond er volgens sommige bronnen een driehoekssamenkomst plaats tussen Bangladesh, Pakistan en China. De interim-regering ontkent een formele alliantie. Maar de symboliek is duidelijk. De Awami League, de belangrijkste oppositiepartij, beschuldigt Yunus van "samenwerking met Pakistanse terroristische groeperingen zoals Lashkar-e-Taiba en Jaish-e-Mohammed" — een aanklacht die niet zonder grond is. In 2024 deelde een andere nauwe bondgenoot van Yunus, Nahidul Islam, een kaart waarop delen van West-Bengalen, Tripura en Assam als deel van "Groter Bangladesh" werden getoond. De kaart werd verwijderd, maar het idee bleef.
Wat betekent dit voor de regio?
De situatie is een kruispunt van drie gevaarlijke trends: militaire escalatie, economische afhankelijkheid en geopolitieke opportunisme. India voelt zich bedreigd op twee fronten — zowel door Pakistan als door een Bangladesh dat steeds dichter bij China en Pakistan beweegt. De noordoostelijke staten van India, die al decennialang met separatistische opstanden worstelen, zijn nu ook het doelwit van geopolitieke spelletjes.
De Indiase regering heeft nu twee keuzes: ofwel versterken van de grens — wat duur en langdurig is — ofwel diplomatieke druk uitoefenen op de interim-regering in Dhaka. Maar die regering is tijdelijk. En in Bangladesh, waar politieke onzekerheid heerst, zijn de krachten die achter Rahman en Yunus staan, niet te controleren.
Wat komt er nu?
De volgende maanden zullen cruciaal zijn. Als India zijn militaire oefeningen uitbreidt, kan Bangladesh reageren met een versterking van haar grens met India — of zelfs met een symbolische actie, zoals het openen van een Chinese militaire basis in Chittagong. China zal waarschijnlijk niet direct ingrijpen, maar het zal zorgen dat Bangladesh niet alleen blijft. En Pakistan? Het land heeft een belang bij een verzwakte India — en kan de spanningen verder opblazen met acties in Kashmir.
De echte crisis ligt niet in de woorden van Rahman. Die waren slechts een lichtflits. De echte dreiging zit in de strategische verandering die zich onder de oppervlakte voltrekt: Bangladesh verandert van een neutraal land in een speelbal in een groter spel tussen twee reuzen — India en China — met Pakistan als de onvoorspelbare derde speler.
Veelgestelde vragen
Hoe bedreigend zijn de opmerkingen van ALM Fazlur Rahman voor India?
De opmerkingen zijn niet alleen symbolisch — ze vallen in een strategisch patroon. Rahman is geen losse ex-militair, maar een nauwe bondgenoot van de interim-regering die directe invloed heeft op veiligheidsbeleid. India ziet zijn uitspraken als een directe bedreiging van haar territoriale integriteit, vooral omdat ze samenvallen met een toenemende Chinese invloed in Bangladesh en historische grensconflicten. De beëindiging van het transshipment-akkoord en de militaire oefeningen zijn concrete reacties op deze dreiging.
Waarom heeft India het transshipment-akkoord met Bangladesh beëindigd?
Hoewel India officieel citeert dat het akkoord leidt tot "toegenomen congestie", is de werkelijke reden geopolitiek. Bangladesh gebruikte het akkoord om 30% van haar export naar Europa en Zuidoost-Azië te verzenden via Indiase havens. Door dit te beëindigen, wil India Bangladesh economisch straffen en haar afhankelijkheid van India verlagen. Het is een strategische drukmiddel — en het werkt: Bangladesh verliest jaarlijks ongeveer 1,2 miljard dollar aan exportinkomsten.
Wat is de rol van China in deze crisis?
China ziet Bangladesh als een sleutel in haar "Belt and Road"-strategie — en als een tegenwicht tegen India. De economische akkoorden die Yunus in Peking tekende, omvatten een nieuwe haven in Chittagong en een kabelbaan naar de noordoostelijke staten van India. Hoewel China officieel neutraal blijft, versterkt haar steun aan Bangladesh de strategische isolatie van India. De dreiging van een China-Bangladesh-Pakistan-driehoek is geen mythe — het is een realiteit die de Verenigde Staten en India al jaren waarschuwen.
Zijn de opmerkingen van Muhammad Yunus bewust provocerend?
Ja. Yunus weet precies wat hij zegt. Zijn uitspraken over de "zeven zusters" en de "oceaanwachter" zijn geen onbedoelde opmerkingen — ze zijn bedoeld om India te destabiliseren en China te verleiden tot meer investeringen. Hij gebruikt geopolitieke taal als een wapen. Dat is geen toeval — het is een bewuste strategie van een regering die probeert te overleven in een wereld waarin India haar grootste vijand is geworden.
Wat gebeurt er nu als India een militaire actie ondernemt tegen Pakistan?
Als India een grotere operatie lanceert, zoals in mei 2025 met Operation Sindoor, kan Bangladesh zichzelf als "verdediger van de islamitische wereld" positioneren — en militair ingrijpen in het noordoosten. Dat zou een oorlog tussen drie landen kunnen opleveren. De Indiase luchtmacht zou dan ook de grens met Bangladesh moeten bewaken — wat haar inzet tegen Pakistan verzwakt. Dat is precies wat Yunus en zijn bondgenoten willen: India verspreiden, China versterken.
Hoe reageert de bevolking in Bangladesh op deze ontwikkelingen?
De bevolking is verdeeld. In Dhaka en Chittagong zien veel mensen China als een alternatief voor India — vooral jongeren die zich verward voelen door de lange historische spanningen. Maar in de noordoostelijke provincies, waar veel mensen Bengali spreken en familiebanden hebben met India, is er grote angst. Op sociale media circuleren video’s van families die hun kinderen uit Assam terugroepen. De spanningen zijn niet alleen politiek — ze zijn persoonlijk.