Vance moedigt intimidatiecampagne aan tegen critics van Charlie Kirk

Op 15 september 2025 maakte Amerikaanse vicepresident JD Vance een ongekende oproep: hij steunde een massale online campagne om mensen te bedreigen die volgens hem niet genoeg rouwden over de moord op Charlie Kirk, een extreemrechtse influencer en podcastster die een week eerder was vermoord. De reactie? Een storm van ontslagen, sociale uitsluiting en een klimaat van angst — niet alleen onder journalisten en academici, maar ook bij militairen en vliegtuigpiloten. Het is geen gewone politieke reactie. Het is een nieuwe fase in de Amerikaanse cultuuroorlog, waarin rouw wordt omgevormd tot wraak, en stilte wordt geredeneerd als verraad.

Het begin van een repressieve golf

Op de eerste aflevering van het Charlie Kirk Podcast-project, die Vance op 15 september 2025 presenteerde, zei hij: "We geloven niet in politiek geweld, maar wel in fatsoen." Dat klinkt als een normaal gezond verstand, tot je hoort wat hij daarmee bedoelde. Hij riep zijn volgers op om mensen op te sporen die "vieren dat Charlie is vermoord" — een bewering die BNNVARA expliciet waarschuwt om "met een flijke korrel zout te nemen". Niet omdat er geen onrust was, maar omdat de grens tussen echte dreigementen en politieke performantie volkomen was vervagen.

Deze oproep werd direct vertaald naar daad. Een anonieme website, die claims verzamelde over "politiek extremisme" tegen Kirk, meldde binnen drie dagen meer dan 63.000 tips. En de gevolgen waren concreet: Lieutenant Colonel Christopher Ladnier, een militair officier, werd ontslagen omdat hij op de dag van Kirks dood een citaat van Kirk zelf had gedeeld — om de tegenstrijdigheid van Kirks aanhangers aan te tonen. Charlie Dowd, een presentator van MSNBC, verloor zijn baan omdat hij een kritische opmerking maakte over Kirks haatzaaiende uitspraken — op een moment dat de media Kirk als "vredelievend en genuanceerd" afbeeldden.

De rol van Trump en Miller

De volgende dag, op 16 september, sprak president Donald Trump op een persconferentie over een "permanente afrekening met links-extremisme". Toen hij werd gevraagd wat hij dacht van rechts-extremisme, antwoordde hij: "Dat interesseert me niet." Dat is geen toeval. Het is een strategische stilte. En hij had al eerder zijn steun gegeven aan de campagne: via zijn nauwe adviseur Stephen Miller, die samen met Vance aankondigde dat de overheid "alle middelen" zou inzetten om "instituties die politiek geweld en terrorisme promoten in ons eigen land" te vernietigen.

Miller en Vance richten hun woede niet alleen op onbekende social media-gebruikers. Ze targeten ook George Soros, die volgens Vance Amerikaans belastinggeld gebruikt om "het huis dat de Amerikaanse familie de voorbije 250 jaar heeft gebouwd in brand te steken." Dat is geen losse metafoor. Dat is een codetaal, bedoeld om oude antisemitische mythes te herleven — en het werkt. Het creëert een vijand die je kunt aanwijzen, en daarmee een reden om te straffen.

De cultuuroorlog wordt een repressieapparaat

Wat er gebeurt, is geen incident. Het is een systeem. De moord op Kirk, waarvan de dader nog steeds onbekend is, is gebruikt als een katalysator. De overheid en haar bondgenoten hebben een nieuw normatief kader gecreëerd: wie niet roept met de menigte, is een vijand. En die vijand moet worden verzwijgd — met ontslagen, met sociale blokkades, met angst.

Uit BNNVARA’s onderzoek blijkt dat binnen 72 uur na de moord minstens acht andere mensen hun baan verloren: universiteitsmedewerkers, een luchtvaartpiloot, een bibliothecaresse die een boek over rechts-extremisme had uitgeleend. Geen rechtbank. Geen onderzoek. Alleen een tip op een anonieme website, en een manager die niet wilde riskeren dat zijn bedrijf "geassocieerd" zou worden met "extremisme".

Deze campagne is geen spontane woede. Het is een geplande strategie, zoals Knack benadrukt: een "strijd om Kirks politieke erfenis". Vance wil niet alleen de erfenis van Kirk overnemen — hij wil de republikeinse partij herschrijven rond een nieuwe mythe: dat het enige fatsoen is om te vechten tegen iedereen die niet mee roept.

Wat is er echt gebeurd met Charlie Kirk?

De waarheid is: niemand weet precies wie Kirk vermoordde, of waarom. De Amerikaanse politie bevestigde op 16 september dat de politieke achtergrond van de dader "nog onduidelijk" is. Maar dat maakt niet uit. Want in deze nieuwe wereld, waar emotie de wet vervangt, is de waarheid niet belangrijk — de reactie wel. Trump en Vance hebben de moord niet opgehelderd. Ze hebben hem gebruikt.

Deze strategie is niet nieuw. Denk aan de jaren na 9/11, toen mensen werden gearresteerd op basis van vermoedens. Of aan de McCarthy-jaarlijken, waarin mensen hun baan verloren omdat ze een boek hadden gelezen. Maar nu is het digitaliserd. Nu zijn de straffen niet langer in gevangenissen, maar in LinkedIn-profielen en bankrekeningen. En nu is de president niet alleen stil — hij is een medeplichtige.

Wat komt er nu?

Er zijn geen concrete wetten aangekondigd. Geen nieuwe wetgeving. Geen rechtbankprocedure. Maar er is wel een duidelijke boodschap: als je niet mee bent, ben je tegen. En dat is een gevaarlijke definitie van loyaliteit.

De volgende stap? Waarschijnlijk een grotere campagne tegen "liberale miljardairs" en media-organisaties. Misschien een nieuwe wet die "verergering van rouw" strafbaar maakt. Of een overheidsregister van "niet-rouwende burgers". De mogelijkheden zijn onbeperkt — en de grenzen zijn verdwenen.

De rol van de media

De Nederlandse media, zoals BNNVARA, Knack en De Wereld Morgen, hebben de gebeurtenissen met grote zorgvuldigheid gecommuniceerd. Ze hebben niet geprobeerd de Amerikaanse politiek te verklaren door haar eigen woorden te herhalen. Ze hebben de ontkennende taal van Vance en Trump ontleed. Ze hebben benadrukt dat de moord nog onopgehelderd is — en dat de reactie veel verder gaat dan wat de feiten rechtvaardigen.

Deze berichtgeving is geen neutraliteit. Het is verantwoordelijkheid. Want als de media niet vragen: "Wie profiteert van deze angst?" — dan worden ze een onderdeel van de machine.